ايمنيسٽي انٽرنيشنل چيو آهي ته پوئين سال يوڪرين تي روس جي حملي تي عالمي ڏک ۽ ڪاوڙ سموري دنيا ۾ انساني حقن جي ڀڃڪڙين جي حوالي سان اولهه جي ’’ٻٽي معيار’’ کي وائکي ڪرڻ جو ڪم ڪيو وڃي.
ايمنيسٽي 2022 جي سالياني عالمي رپورٽ ۾ سعودي عرب جي حقن جي رڪارڊ تي اولهه جي خاموشي، مصر ۾ ڏهڪاءَ ۽ فلسطين سان اسرائيل جي سلوڪ ڏانهن ڌيان ڇڪايو ويو آهي.
ايمنيسٽيءَ جي سيڪريٽري جنرل اگنيس ڪالمارڊ پيرس ۾ گروپ جي عالمي رپورٽ پيش ڪندي چيو آهي ته ’’يوڪرين تي روس جي حملي اولهه جي زوردار رد عمل ان ٻٽي معيار کي اجاگر ڪيو آهي، جنهن سان اهو ظاهر ٿئي ٿو ته گڏيل قومن جي اداري جي چارٽر جي گهڻين ٻين ڀڃڪڙين تي سندن رد عمل ڪيترو ناڪافي آهي’’.
هن وڌيڪ چيو ته 24 فيبروري 2022 تي ڪيل روسي حملي ’’اسان کي اها ثابتي ته ڏني ته جڏهن ڪنهن ڪم ڪرڻ جو سياسي ارادو هجي تي ڇا ڪجهه ممڪن ٿي سگهي ٿو’’، ڇو ته يوڪرين جي حمايت جي لاءِ اتحاد وجود ۾ آيو.
ڪيترن ئي ملڪن حملي کان پوءِ ماسڪو تي پابنديون عائد ڪيون ۽ پنهنجون سرحدون پناه جي ضرورت مندن جي لاءِ کولهيون، جڏهن ته بين الاقوامي فوجداري عدالت يوڪرين ۾ جنگي ڏوهن تي تحقيقات جي شروعات ڪئي.
ليڪن، ايمنيسٽيءَ چيو ته هن تنازعي دنيا جي ٻين حصن ۾ ٿيڻ وارين ڏاڍاين جي ردعمل جي سلسلي ۾ ڪوتاهين کي اجاگر ڪيو آهي. ان ۾ اولهندي ملڪن پاران ’’سعودي عرب جي انساني حقن جي رڪارڊ تي خاموشي، مصر جي باري ۾ عمل جي ڪمي ۽ فلسطينين جي خلاف اسرائيل جي نسل پرستيءَ جي نظام جو مقابلو ڪرڻ کان انڪار’’ جو ذڪر ڪيو ويو آهي.
ايمنيسٽيءَ چيو آهي ته ’’هڪ کان پوءِ ٻي ايندڙ اسرائيلي حڪومت وڌيڪ فلسطينين کي سندن گهرن مان ڪڍڻ، غير قانوني وسندين جي اجازت ڏيڻ ۽ پنهنجي ڪنٽرول واري اولهندي ڪناري ۾ موجود وسندين ۽ چوڪين کي قانوني حيثيت ڏيڻ جا قدم کنئيان’’.
اداري چيو آهي ته ان جي باوجود ۽ اسرائيلي فوج جي اولهندي ڪناري ۾ فلسطينين کي قتل ڪرڻ جي واقعن تي مغربي ملڪ ان ’’ڏاڍ ۽ ظلم تي مبني نظام’’ جي خاتمي جو مطالبو ڪرڻ ۾ ناڪام رهيا.
ايمنيسٽي چيو ته اگرچه يورپي ملڪن يوڪريني پناه حاصل ڪندڙن جو خير مقدم ڪيو. ليڪن انهن شام، افغانستان ۽ ليبيا ۾ لڙائي ۽ تنازعن کان فرار ٿيڻ وارن ماڻهن سان ايترو مهربائيءَ ڀريو سلوڪ نه ڪيو.
ڪالمارڊ چيو ته ايران ۾’’عورتن جي نچڻ، گانا ڳائڻ يا وري نقاب پائڻ جي پابندي نه ڪرڻ تي موت جو شڪار ٿيون’’ ۽ عوام ملڪ جي اسلامي نظام جي خلاف مظاهرن جي صورت ۾ ڪٺا ٿيا.
ايمنيسٽي عالمي ادارن جي ناڪاميءَ ڏانهن اشارو ڪيو ۽ چيو ته دنيا ’’ايٿيوپيا، ميانمار ۽ يمن سميت هزارين ماڻهن جي موت جي تنازعن جو مناسب جواب ڏيڻ ۾ ناڪام رهي’’.
تنظيم چيو ته يوڪرين جي جنگ ’’موسمياتي بحران، ٻين ديرينه تنازعن ۽ سموري دنيا ۾ انساني ڏکيائين ۽ مسئلن تان ڌيان هٽائي ڇڏيو’’.
ڪالمار چيو ته ’’2022 ۾ ان ڳالهه جو ڪو ثبوت نه مليو ته يوڪرين جي بحران تي بين الاقوامي رد عمل وانگر ٻين تنازعن ۽ بحرانن جي لاءِ هڪ مستقل ۽ مربوط رد عمل جي خاڪي جي صورت اختيار ڪري سگهي ٿو’’.
(رپورٽ جي معلومات اي ايف پيءَ تان ورتي وئي آهي)
